Drodzy Rodzice!
Zapraszam Was do lektury dotyczącej ODDYCHANIA. Pamiętajmy, że prawidłowe oddychanie jest podstawą dobrej wymowy, a przede wszystkim silnego głosu.
Ćwiczenia oddechowe w terapii logopedycznej każdego dziecka są niezwykle ważne, ale także relaksujące, no i dzieci zwyczajnie bardzo je lubią. Są po prostu świetną zabawą!
Zapoznajmy się najpierw z tym, co nieprawidłowe, co każdy rodzic może zauważyć.
▪ oddychanie przez usta zamiast przez nos - buzia ciągle otwarta (w czasie snu i milczenia oddychamy przez nos, natomiast podczas mówienia i śpiewania przez usta),
▪ płytki, niepełny oddech,
▪ mówienie na wdechu,
▪ przerwy w mówieniu, nabieranie dodatkowego powietrza,
▪ zacinanie się, jąkanie,
▪ chrapanie,
▪ język widoczny między zębami podczas mówienia, szczególnie głosek: s, z,c, dz, sz, rz, cz, dż, ś, ź, ć, dź, t, d, n, l, r.
Nieprawidłowy sposób oddychania przyczynia się do poważnych skutków w rozwoju dzieci. Zbyt płytki oddech może powodować, że dziecko źle sypia, chrapie podczas snu, często budzi się, zaś następnego dnia bywa zmęczone, nieuważne i rozkojarzone.Klatka piersiowa dziecka wskutek płytkich oddechów (mięśnie oddechowe żebrowe są mało aktywne) nie rozwija się w sposób prawidłowy, przez co jest zwykle płaska, dziecko częściej choruje(anginy, przeziębienia), co może prowadzić do przerostów migdałka, co z kolei do niedosłuchów.Nieprawidłowe oddychanie, czyli przez usta, jest przyczyną złej pracy języka, jego złego ułożenia, złego przepływu powietrza, a co za tym idzie, skutkuje wadami wymowy.Dziecko, które nie oddycha przez nos- źle je, źle połyka i męczy się podczas jedzenia, bo musi dość często robić przerwy. Długotrwałe oddychanie ustami prowadzi do kształtowania się wad zgryzu. Dzieci mające kłopoty z prawidłowym gospodarowaniem powietrzem, mówią niewyraźnie, zacinają się przy mówieniu, jąkają się, przerywają mówienie w najmniej spodziewanym momencie, “połykają” końcówki wyrazów. Mówią za głośno lub zbyt cicho.
Ćwiczenia oddechowe należy wykonywać:
▪ najlepiej przed jedzeniem lub około 2 godziny po jedzeniu,
▪ powinno się wykonywać je systematycznie, raz lub dwa razy w ciągu dnia po około 5 minut,
▪ ćwiczenia należy wykonywać w różnych pozycjach ciała - leżącej, stojącej, siedzącej,
▪ warto, aby miały formę zabawy.
▪ podczas kataru, mocnego kaszlu nie należy ćwiczyć.
Przykłady ćwiczeń oddechowych, które można wykonywać w domu z dziećmi.
ĆWICZENIA ODDECHOWE
- zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej powierzchni,
- wydmuchiwanie skrawków papieru z chropowatej powierzchni za pomocą słomki
- zdmuchiwanie świecy (tak, aby płomień „tańczył”), dmuchanie na watę, na piórko wiatraczki,
, - dmuchanie na okręt położony na wodzie,
- dmuchanie na zawieszone na nitkach krążki z papieru kolorowego,
- dmuchanie przez rurkę włożoną do wody - „bulgotanie”,
- robienie baniek mydlanych,
- dmuchanie przy użyciu różnego rodzaju wiatraczków, gwizdków, glinianych ptaszków,
- nadmuchiwanie balonika, piłki,
- dmuchanie na kartki zeszytu, by je przewrócić lub poruszyć,
- mecz piłkarski - przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do drugiej osoby, staramy się wbić gola w bramkę zbudowaną z klocków (bramka może być jedna, ustawiona na środku stołu lub kilka - w różnych miejscach),
- gotowanie obiadu - rozdmuchiwanie w naczyniu chrupek, ryżu, kaszy, pociętej gąbki, kawałków styropianu,
- gra na organkach, trąbce,
- naśladowanie śmiechów: staruszki he-he-he, kobiety ha-ha-ha, mężczyzny ho-ho-ho, dziewczynki hi-hi-hi,
- wdech krótki-równocześnie podnosimy ręce do góry, przy wydechu ręce opuszczamy,
- wyliczenie na jednym oddechu jak najwięcej wron :
„Jedna wrona bez ogona
druga wrona bez ogona
trzecia wrona bez ogona (...)
Czwarta wrona bez ogona itd.
a ta jedenasta, wrona ogoniasta”.
ODDYCHANIE PRZEPONOWO - BRZUSZNE
Dziecko kładzie się na łóżku, na brzuszku kładziemy misia( maskotkę ) i polecamy dziecku nabrać powietrze nosem do brzucha (nie do klatki piersiowej) -miś musi się unosić, wypuszczamy ustami - miś opada. Kiedy dziecko nauczy się oddychać w ten sposób na leżąco, można przejść do siedzenia, i stania. Wydychać powietrze możemy, mówiąc samogłoski lub głoskę s lub f- jeśli są dobrze wymawiane.
ĆWICZENIA POŁĄCZONE Z WYPOWIADANIEM POJEDYNCZYCH GŁOSEK, SŁÓW
▪ wdech krótki-wydech długi połączony z dmuchaniem (fuu…),
▪ wdech krótki -na wydechu wymawiamy „a”, jak najdłużej na tym samym tonie,
potem to samo z resztą samogłosek : e, u, i, o, np. kołysanie lalki aaa, płacz dziecka uuu, syrena iii.
ĆWICZENIA Z ZATRZYMANIEM PO ZROBIENIU WDECHU
▪ przy wdechu dziecko podnosi przy pomocy słomki fragment obrazka –zatrzymuje, przy wydechu kładzie go w odpowiednie miejsce,
▪ nakładanie tą samą metodą białych kropek na kapelusz muchomora, kropek na skrzydełka biedronki itp.
▪ przenoszenie przy pomocy słomki kawałków waty, skrawków papieru itp.
Drodzy Rodzice, jeśli zauważyliście któryś z objawów wymienionych przeze mnie na początku, szczególnie jeśli Wasze dziecko nieustannie oddycha przez usta, funkcjonuje z otwartą buzią, często ma katary, głośno mówi, niewyraźnie mówi, jest nadpobudliwe, chrapie w nocy- koniecznie udajcie się do laryngologa lub, jeśli laryngologicznie wszystko jest prawidłowo, do alergologa. Nie lekceważmy takich objawów! Mogą one świadczyć m.in. o: krzywej przegrodzie nosowej, przeroście trzeciego migdała lub migdałków podniebiennych, o alergii. Jeśli Wasze dziecko ma wycięty trzeci migdał, a oddychanie przez usta nadal się utrzymuje, musicie to kontrolować- gdyż jest to nawyk i należy pracować, aby dziecko nauczyło się oddychać przez nos-choćby dzięki wykonywaniu powyższych ćwiczeń.
Życzę wszystkim Dzieciom i Rodzicom miłego, wspólnie spędzonego czasu podczas zabaw oddechowych!
Sylwia Trzebiatowska
Źródła: publikacje logopedyczne
